کلیاتی از رشته معدن

مَعدَن‌کاری یا کـان‌گری به عمل استخراج کانی‌های ارزشمند یا دیگر مواد از زمین و معمولاً از معادن گفته می‌شود.

موادی که از این کانسارها به‌دست می‌آید شامل فلزهای پایه، فلزهای قیمتی، آهن، اورانیوم، زغال‌سنگ، الماس، آهک، نمک، پوتاس و موادی از این دست می‌شود. هر گونه موادی که نمی‌توان آن را از راه کشاورزی یا ساخت مصنوعی در آزمایشگاه و کارخانه به‌دست آورد معمولاً از راه معدن‌کاری به‌دست می‌آید.

«معدن» یا «کانسار کانی» یا به صورت خلاصه «کانسار» به جای انباشت طبیعی فلز یا سنگ‌های گوناگون که ارزش اقتصادی داشته باشد می‌گویند. معادن به دو دستهٔ کلی تقسیم می‌شوند:

۱. معادن سطحی

۲. معادن زیرزمینی

هر کدام از دسته‌های بالا دارای زیر مجموعه‌های مختلفی هستند که با توجه به نوع مادهٔ معدنی و شکل کانسار دسته بندی می‌شوند. یک نوع از دسته بندی معادن شامل نوع مادهٔ معدنی می‌شود که به دو دستهٔ فلزی و غیر فلزی تقسیم می‌شود.

مهندسی معدن مجموعه علوم و فنونی است که از اکتشاف یک کانسار (ذخیره معدنی با ارزش اقتصادی) آغاز و تا فرآوری آن ادامه می‌یابد. این رشته قدیمی‌ترین رشته مهندسی دانشگاهی است و در انگلستان پایه گذارده شده‌است. به علت شرایط سخت کاری، یکی از ۱۰ حرفه دشوار جهان شناخته شده است. مهندسی معدن دارای ۲ گرایش اصلی استخراج و اکتشاف و ۴۰ گرایش تخصصی مانند ابزار - ماشین آلات - حفاری، مکانیک سنگ، و.. می‌شود. مراحل این رشته عبارت‌اند از:

پی جویی
اکتشاف
استخراج
فرآوری

اکتشاف کانسارها شامل اکتشاف مقدماتی، نیمه تفصیلی و تفصیلی است با پایان هر مرحله از اکتشاف مهندسان اکتشاف با توجه به افزایش و یا کاهش احتمالات کشف و برآورد هزینه‌های انجام شده و قابل پیش بینی در مورد ادامه اکتشاف تصمیم می‌گیرند.

هر چند این دانش یکی از دشوارترین دانش‌ها به لحاظ کاربرد است، اما به علت ارتباط نزدیک با طبیعت و در عین حال بهره گیری از فنون مهندسی از جذابترین علوم می‌باشد.

استخراج معادن با توجه به فاکتورهای بسیاری نظیر شرایط اقتصادی و فنی و قابلیت دسترسی به کانسار و... به دو صورت کلی روباز و زیر زمینی انجام می‌گیرد.

معدنکاری روباز تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که دیگر استخراج به صورت روباز به صرفه نباشد و پس از آن استخراج به روش زیر زمینی صورت می‌گیرد.

در ایران دانشگاه‌های مختلفی ارائه دهنده رشته مهندسی معدن در مقاطع کارشناسی؛ کارشناسی ارشد و دکترا می‌باشد که می توان به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب،دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ دانشگاه تهران؛  دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه صنعتی شاهرود؛ دانشگاه باهنر کرمان؛ دانشگاه صنعتی سهند تبریز؛  دانشگاه آزاد اسلامی اردکان،دانشگاه سیستان و بلوچستان؛ دانشگاه صنعتی اراک؛ دانشگاه کردستان؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ دانشگاه زنجان؛ دانشگاه یزد؛ دانشگاه آزاد اسلامی بافق یزد؛ دانشگاه بیرجند؛ دانشگاه صنعتی اصفهان؛ دانشگاه صنعتی بیرجند؛ دانشگاه ارومیه؛ دانشگاه صنعتی ارومیه؛ دانشگاه کاشان؛ دانشگاه آزاد اسلامی قائم شهر، دانشگاه لرستان، ؛ دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، محلات، دانشگاه آزاد اسلامی میمه، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)قزوین و... اشاره کرد.